porady

Bank narzędzi multimedialnych

 oprac. Magdalena Kutowska

Nauka poprzez zabawę? Zabawa z wykorzystaniem komputera? Dla większości współczesnych dzieci to strzał w dziesiątkę. W Internecie znajdziecie strony, na których możecie ćwiczyć ortografię, matematykę, języki obce. Poniżej umieszczamy spis stron internetowych wspierających rozwój dzieci.

Aby wszystkim było lżej… jak nauczyć dziecko systematyczności?

By ukształtować nawyk systematyczności u swoich dzieci powinniśmy… zacząć od siebie.
Im bardziej zajęty jest nasz grafik, tym bardziej potrzebujemy kalendarza, aby za wszystkim nadążyć i niczego nie pominąć.
Dziecko widząc rodziców umiejętnie zarządzających swoim czasem, zarówno pracą, jak i czasem wolnym (nie należy nigdy o tym zapominać!), będzie bardziej skłonne porządkować swój dzień. Wykonanie przejrzystego planu na każdy dzień,
zawierającego stałe (lekcje, zajęcia dodatkowe) i „ruchome” (spotkania z przyjaciółmi, wspólna zabawa) elementy,
będzie bardzo pomocnym rozwiązaniem.

Oto 5 zasad systematyczności!

1. Małe porcje są bardziej zjadliwe.

Tak samo, jak nie możemy zjeść zbyt dużo naraz, tak też nie możemy skutecznie przyswoić naraz zbyt dużej ilości wiedzy. A nawet jeśli możemy, to po kilku dniach nic nie będziemy pamiętać. Zbyt duże „porcje” informacji to gwarancja niepowodzenia, dlatego musimy rozłożyć je na więcej mniejszych. Przyzwyczajajmy malucha do uczenia się codziennie (poza np. weekendami), za to niezbyt długo . Jeśli naprawdę musi spędzić więcej czasu przy książkach, pamiętajmy o przerwie.

2. Każdy dobry biznes musi mieć biznesplan.

W biznesie ani w pracy zawodowej za wiele nie osiągniemy, jeśli nie rozplanujemy dokładnie swoich działań. Musimy znać cel i harmonogram działań , a także na bieżąco monitorować ich skuteczność. Nauczmy naszego malucha tego systemu! Usiądźmy i ustalmy, ile mniej więcej czasu będzie codziennie poświęcać na naukę, ile na czytanie lektur, ile na granie np. w gry edukacyjne itd. Ustalajmy krótko i długofalowe cele, takie jak poznanie wszystkich stolic europejskich, nauczenie się tabliczki mnożenia itp.

3. Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal…

… a to, co widzą – zapamiętują! Dlatego kolejnym słowem – kluczem do sukcesu naszego ucznia jest wizualizacja . Ten punkt dotyczy zwłaszcza małych wzrokowców, ale graficzne przedstawienie różnych rzeczy pomaga każdemu. Zróbmy checklistę z zadaniami do wykonania, stwórzmy zegar, pokazujący, ile czasu codziennie trzeba poświęcić na konkretne czynności związane ze szkołą. I oczywiście – używajmy uwielbianych przez dzieci kolorowych mazaków i samoprzylepnych karteczek !

4. „Sytuacje wyjątkowe” – wróg numer jeden.

Takimi sytuacjami nazywamy np. urodziny kolegi, lekkie przeziębienie, fajny film w telewizji bądź po prostu nasz brak czasu, aby dopilnować naszego ucznia. Mają one to do siebie, że potrafią bardzo się przedłużyć – kiedy raz wybijemy się z rytmu i pozwolimy na to dziecku, trudno nam będzie do niego powrócić. To tak jak z odchudzaniem, kiedy zaszalejemy na grillu u przyjaciół, powrót do rygorystycznej diety wymagać będzie sporego wysiłku. Pamiętajmy o konsekwencji ! Pozwalajmy dziecku na wyjątki od reguły, potrafmy jednak szybko powrócić do codziennego rytmu pracy.

5. Ogromna siła sugestii.

Kiedy musimy robić coś, czego nie lubimy, wmawiamy sobie, że jest to fajne. Oczywiście, najlepiej jeśli rozbudzimy w maluchu ciekawość świata i pęd do zdobywania wiedzy. Zawsze jednak pozostaną jakieś czynności, które będą budzić jego niechęć, a pomimo tego trzeba je będzie wykonać. Dlatego warto ułatwić dziecku te chwile. Po pierwsze – porządek pomoże mu zawsze szybko znaleźć książkę, zeszyt czy linijkę i uniknąć kolejnego stresu. Po drugie – miłą atmosferę zbuduje przyjemnie urządzony kącik do nauki , delikatna muzyka w tle (nie kolidująca z nauką np. klasyczna), a także kolorowe i modne akcesoria (długopisy, zeszyty, kredki itp.).

Rady dla Rodziców - W domu rządzi lista!

Konfrontacja z obowiązkami dnia codziennego bywa niezwykle trudna dla dzieci i nastolatków. Rodzic egzekwujący ich wykonanie i wyciągający konsekwencje wzbudza ogrom złości i poczucia niesprawiedliwości. Aby uniknąć tak silnego wzburzenia ukierunkowanego na siebie nawzajem, warto skonstruować narzędzie, które będzie zajmowało się kwestią obowiązków za nas. Niemożliwe? A jednak!

Obowiązki i zasady rządzące domem powinny być jasne i czytelne dla wszystkich domowników. Ich przestrzeganie ma wiązać się z korzyściami dla wszystkich stron, a łamanie z dość dotkliwymi konsekwencjami. Warto, by lista zawierająca wszystkie ustalenia została skonstruowana wspólnie, w wyniku burzy mózgów – czyli techniki, w której (na początkowym etapie) wszystkie rozwiązania są dobre. Dokonując selekcji, wyodrębniamy obowiązki oraz zasady odnoszące się do wszystkich domowników, np. „Mówimy spokojnym głosem”, oraz dla każdego oddzielnie „Jacek sprząta swój pokój (czyli wyciera kurze z ośmiu półek, zdejmuje pościel z łóżka, odkurza środek i brzegi dywanu) w każdą sobotę w godzinach 10.00-11.00”. Im bardziej precyzyjny opis obowiązków oraz zasad, tym większa szansa na ich przestrzeganie przez wszystkich członków rodziny. Korzyści ze stosowania się do listy przyjmować powinny postać przywilejów (np. dodatkowego czasu razem, wspólnego wyjścia, większego dostępu do „luksusowego” produktu). Natomiast konsekwencje powinny odnosić się do zmniejszenia dostępu do przywilejów.

W sytuacji złamania zasad, to wspólnie skonstruowana lista dyktuje warunki – ona staje się instancją nadrzędną, z którą się nie dyskutuje. Zadaniem rodzica jest jedynie dopilnowanie wyciągnięcia konsekwencji lub zapewnienia dodatkowego przywileju.

• Przygotujcie się do wspólnego konstruowania listy obowiązków i zasad. Warto, aby rodzice mieli w swoich głowach plan, jak taka lista powinna wyglądać. Pamiętajcie, że to wy ostatecznie decydujecie, co na takiej liście się znajdzie. Gromadząc pomysły od swoich dzieci traktujcie je z szacunkiem.

Mówcie: Twój pomysł wydaje się naprawdę ciekawy, obawiam się jednak, że nie możemy zagwarantować ci zawsze dostępu do takiego przywileju, a to dla mnie ważne, by traktować twoje zaangażowanie się zawsze poważnie. Poszukajmy razem czegoś, co mógłbyś otrzymać zawsze, bez względu na porę.

• Używajcie kolorowych karteczek, mazaków, naklejek, barwnych planów zajęć, budzików, dzwonków – bodźce zmysłowe ułatwiają zapamiętywanie i sprzyjają systematyczności.
• Aby zwizualizować upływający na zadaniu czas, warto przy każdym punkcie z codziennego biznesplanu rozrysować tarczę zegara ukazującą, ile należy każdemu z obowiązków poświęcić minut czy godzin. To zdecydowanie ułatwi planowanie.

POWODZENIA !!!

Opracowano w oparciu o treści dostępne w zasobach internetowych

oprac. Mariola Nadolna

__________________________________________________________________________

Wskazania do pracy z dziećmi nadpobudliwymi

1. W pracy z dzieckiem należy postępować konsekwentnie, stawiać jasne granice- dziecko musi wiedzieć co mu wolno, a czego nie może robić.

2.Należy wyznaczać niezbyt odległe cele działania i określić sposób ich realizacji. Słaba koncentracja uwagi powoduje kierowanie swoich zainteresowań na coraz to inne bodźce, stawianie odległych celów powoduje zapominanie, porzucanie rozpoczętego zadania
i rozpoczynanie nowych zabaw, dlatego im bliżej jest postawiony cel, tym większa pewność, że polecenie zostanie wykonane, a praca zakończona.

3.Systematycznie wdrażać i przyzwyczajać dziecko do finalizowania każdego rozpoczętego działania. Zwracać uwagę na staranne wykonywanie prac oraz ich ukończenie, a także utrzymywanie zainteresowania na zadaniu poprzez częste jego zmiany. Zawsze wracać do pracy rozpoczętej i niedokończonej.

4.Stopniowo wydłużać czas trwania zadania i nasilać stopień trudności.

5.Nadmierną ruchliwość na lekcji należy pozytywnie ukierunkować np. poprosić o starcie tablicy, o rozdanie pomocy lub wykonanie innej czynności, która umożliwi częściowe rozładowanie napięcia.

6.Dziecko powinno siedzieć blisko nauczyciela.

7.W zabawach, w których dziecko bierze udział powinny być jasno określone reguły, zasady oraz czas ukończenia zabawy. Nie można pozwolić na niekontrolowany, chaotyczny i bezładny ruch.

8.Prowadzić stałą kontrolę i przypominać na bieżąco o obowiązkach, pomagać w ich realizacji.

9.Zapewnić dziecku atmosferę zrozumienia i akceptacji.

10.Należy być konsekwentnym w przestrzeganiu reguł i ustalonych zasad. Kontrolować swoje emocje w postępowaniu z dzieckiem.

11.Wymagania w stosunku do dziecka stawiać w sposób jasny i klarowny, aby dziecko rozumiało czego się od niego oczekuje.

12.Obowiązki i wymagania powinny być dostosowane do wieku i  możliwości dziecka. Chwalić za poprawne wykonanie zadań.

13.Ograniczyć czas oglądania telewizji, zabaw z komputerem, wyeliminować programy o treści agresywnej z dużym ładunkiem emocji i szybką akcją.

14.Wskazane jest, aby dziecko posiadało stałe miejsce w klasie.

15.Oddziaływać na dziecko powoli, bez pośpiechu, głosem spokojnym, cichym, w wolnym tempie.

16.Stosować ćwiczenia relaksacyjne, wyciszające, wymagające skupienia, spokoju.

17. Ważne jest, aby rozkład dnia dziecka był stale taki sam, uporządkowany tzn. zawsze te same pory wstawania, snu, odpoczynku, zabawy.

18. Wskazane jest, aby dziecko posiadało własny pokój lub kącik do odrabiania lekcji, zabaw.

19. Podczas odrabiania lekcji dziecko powinno mieć zapewnioną ciszę i spokój. Ważne, aby nie zasiadało do odrabiania lekcji po emocjonującej zabawie. Na biurku powinien panować porządek i powinny się znajdować przedmioty niezbędne do lekcji, aby nic innego nie zakłócało uwagi dziecka.

20. Dziecko nadpobudliwe nie jest złym dzieckiem, złośliwym – jego zachowania są od niego niezależne, samo nie potrafi sobie ze sobą poradzić.

Opracowano w oparciu o treści dostępne w zasobach internetowych

oprac. Mariola Nadolna

__________________________________________________________________

Moje dziecko, mój uczeń się jąka. Kilka rad dla rodziców i nauczycieli.

Dlaczego dziecko się jąka?

Jąkanie to jedna z częściej występujących wad wymowy. U dzieci obejmuje około 1% i występuje czterokrotnie częściej u chłopców niż u dziewczynek.

Według teorii rozwojowej około 60% przypadków jąkania powstaje w okresie fizjologicznego powtarzania. W okresie przedszkolnym dziecko jest na poziomie myślenia konkretnego. Eliminowanie nieistotnych, a eksponowanie istotnych momentów sprawia mu poważną trudność. Reagując zazwyczaj emocjonalnie, nie może ono należycie wyrazić swoich myśli. Przeszkadzają w tym zamiarze emocjonalne napięcia, powstające na tle dziecinnych dążeń i życzeń, do których rodzice odnoszą się często negatywnie. Natomiast dziecko zaczyna już krytycznie odczuwać nieudolność swego słownego wyrażania się i powtarza wyrazy tak długo, dopóki nie wypowie ich bez trudu. Ale często im dziecko bardziej „walczy” i pragnie przezwyciężyć powtarzanie, tym bardziej jąkanie pogłębia się. Pojawia się coraz większy strach i wstyd.

Jąkanie jest wynikiem działania wielu czynników, które mogą być różne w poszczególnych przypadkach.

Najczęściej są to:
- występowanie jąkania u niektórych członków rodziny,
- opóźnienie rozwoju mowy lub artykulacji,
- obecność wielu sytuacji przynoszących stres emocjonalny (pierwszy zastrzyk, przestrach, odseparowanie od rodziców, stała niekorzystna uczuciowo atmosfera domowa).

Jąkanie we wczesnym dzieciństwie i w czasie rozwoju dziecka może być różne. Może ustępować lub pogłębiać się. Objawy jąkania są zwykle gorsze, gdy dziecko jest zalęknione, zmęczone, czuje się źle, lub też jest pod wpływem stresu.

Niewiele możemy uczynić wobec czynników powodujących jąkanie, takich jak predyspozycje – przypadków jąkania w rodzinie, późny rozwój mowy lub artykulacji. Nie możemy także uchronić dziecka przed wszystkimi szokami i stresami codziennego życia. Możemy je tylko wspierać i pomagać mu w razie ich wystąpienia.

Najgorsze są czynniki podtrzymujące. Dotyczą one niekorzystnych sytuacji, które się przedłużają. Mogą to być duże wymagania dotyczące mówienia lub zachowania, napięta i pełna lęku atmosfera domowa, zwiększony krytycyzm w stosunku do dziecka itp. I to właśnie należy eliminować, zmieniać.

Czynniki środowiskowe mają ogromny wpływ zarówno na rozwój dziecka, jak i na jego mowę.

Gdy dziecko nie umie sprostać wysokim wymaganiom rodziców czy nauczycieli, staje się lękliwe, co może sprzyjać niepłynności. Dziecko oczekuje przede wszystkim akceptacji, ciepła i miłości. Jeśli jest nadmiernie wrażliwe, nie zniesie zbyt dużej dawki krytycyzmu i będzie się obawiało, że straci miłość rodziców.

Jeśli rodzice uważają, że dziecko musi bardzo poprawnie mówić z uwagi na potrzeby otoczenia lub szkoły, to zwykle stają się nadwrażliwi i zbytnio przeczuleni na mowę dziecka. Dziecko często poprawiane z powodu niepłynności może używać jej jako środka na zwrócenie na siebie uwagi. Jest to zwykle reakcja nieświadoma u małych dzieci, ale instynktowna, jak wiele innych sposobów zwrócenia na siebie uwagi. Z drugiej strony dziecko często napominane, aby mówiło płynnie, najczęściej bardzo się stara i mówi niepłynnie.

Najlepszą rzeczą, którą można zrobić, jest zmniejszenie swojego niepokoju o niepłynność mowy dziecka.

Wskazane jest, aby jedno z rodziców towarzyszyło dziecku podczas wizyt urodziny, zabaw w domu lub poza domem. Obecność jednego z rodziców stwarza poczucie bezpieczeństwa. Dziecko mówi wtedy spontanicznie, bez zwracania uwagi na mowę. Czytanie małym dzieciom powoli i spokojnie także poprawia ich mówienie. Dziecko włącza się czasem w tok czytania, naśladując głosy zwierząt, maszyn lub dopowiada znane sobie słowa. W ten sposób nie zwraca się uwagi na sposób mówienia, a na treść wypowiedzi i pomaga w uzyskaniu płynności.

Należy pamiętać, że większe bezpieczeństwo daje dziecku zdecydowane postępowanie rodziców niż częste ustępstwa, okazywanie gniewu, bezsilności, łez czy rozpaczy.

Jeżeli istotnie w mowie dziecka jest coś niepokojącego, to należy zwrócić się do logopedy. Dziecko może przechodzić przez normalną fazę niepłynności, lub nawet znajdować się na pograniczu jąkania. Ocena mowy dziecka i uspokojenie rodziców są wtedy czymś wystarczającym, aby uniknąć dalszych kłopotów.
Im wcześniej dokona się oceny sytuacji, tym większa istnieje szansa ustąpienia zaburzenia.

Najczęściej stosowanymi obecnie przez terapeutów mowy metodami i technikami pracy z osobami jąkającymi się są:

• przedłużone mówienie wspomagane przez użycie tzw. „gestów płynności” upłynniających mowę (regularne ruchy wykonywane ręką, palcem lub całym ciałem,
  „kołysanie”),
• technika delikatnego, miękkiego startu mowy stosowana podczas wymowy „trudnych” dla osoby jąkającej się głosek,
• relaksacja połączona z ćwiczeniami oddechowymi,
• ćwiczenia emisyjne,
• muzykoterapia, śpiewoterapia,
• terapia metodą „echo” – treningu zwolnionego mówienia z wykorzystaniem korektora mowy i echa zapamiętanego, stosowany zwykle w początkowym etapie terapii jąkania (należy przy tym pamiętać, że żadne urządzenie nie jest w stanie „wyleczyć” jąkania, może jedynie wspomagać proces terapii poprzez zmniejszenie nasilenia objawów niepłynności mowy),
• psychoterapia – psychodrama, trening interpersonalny,
• socjoterapia – praktyczny trening umiejętności psychospołecznych mający na celu zmniejszanie poziomu logofobii, czyli lęku przed mówieniem i eliminowanie negatywnych stanów emocjonalnych.

RODZICU, jeżeli Twoje dziecko się jąka:

• Cierpliwie wysłuchaj tego, co chce Ci powiedzieć, reagując na treść jego komunikatu, a nie fakt jąkania się.
• Nie mów do niego: „nie jąkaj się” - takimi uwagami zwiększasz jedynie jego zakłopotanie i frustrację.
• Zwolnij tempo mowy i posługuj się słownictwem dostosowanym do wieku i możliwości poznawczych dziecka. Buduj krótkie komunikaty, pamiętając o kontakcie wzrokowym i modulacji głosu oraz barwnej mimice.
• Jeśli dziecko podczas mówienia jest nadmiernie podniecone i napięte, zamiast komunikatu: „mów wolniej”, możesz powiedzieć mu: „spokojnie, mamy dużo czasu na rozmowę”.
• Nie mów za dziecko i nie odpowiadaj za nie na pytania. To zwiększa jego niepewność, powoduje zawstydzenie i trudności w sytuacjach, gdy będzie musiało coś powiedzieć samo.
• Nie polecaj dziecku, aby powtórzyło, mówiło wolniej, pomyślało zanim powie lub też wzięło głębszy oddech. To wszystko powiększa zaburzenia, zwraca uwagę jak się mówi, zamiast co się mówi.
• Nie podkreślaj faktu, że dziecko mówi niepłynnie (reaguj tak samo wtedy, gdy mówi płynnie i gdy się jąka).
• Bądź świadomy tego, że dla dziecka jesteś wzorem do naśladowania - zwracaj uwagę na własny sposób mówienia.

Jeżeli w mowie dziecka coś Cię niepokoi, nie komentuj tego przy nim, zgłoś się do terapeuty mowy.

• Nie czekaj, aż dziecko „wyrośnie” z tego problemu, gdy będzie starsze, może być już za późno.

NAUCZYCIELU, jeżeli Twój uczeń się jąka:

• Bądź wyrozumiały i cierpliwy – uczeń jąkający się nie oczekuje specjalnego traktowania, daj mu jedynie więcej czasu na odpowiedź i traktuj go jak innych z życzliwością.
• Zapoznaj uczniów w klasie z problemem jąkania, aby wyzwolić w nich tolerancję i chęć pomocy. Zadbaj o klimat życzliwości.
• Stwórz w klasie atmosferę sprzyjającą swobodnemu wypowiadaniu się, postaraj się, żeby wszyscy zaakceptowali sposób mówienia ucznia z niepłynnością mowy.
• Epizody niepłynności traktuj naturalnie - pamiętaj, jesteś wzorem zachowania wobec ucznia jąkającego się.
• Mów powoli i spokojnie, nie stosuj presji czasowej – ułatwisz mu wypowiedź, jeśli nie będziesz zmuszać go do pośpiechu i konkurowania o uwagę i możliwość zabrania głosu.
• Nie dawaj „dobrych rad”: „zwolnij, weź głęboki oddech, uspokój się” - takimi uwagami wprawiasz go w zakłopotanie.
• Nie kończ za niego zdania i nie poprawiaj go - możesz pomóc wspólnie wypowiadając trudne wyrazy, frazy lub zdania; stosuj pauzy.
• Nie zwalniaj jąkającego się z odpowiedzi ustnych, ale też nie „wyrywaj” go do odpowiedzi, pozwól mu odpowiadać z ławki.
• Podczas odpowiedzi ucznia staraj się utrzymywać z nim kontakt wzrokowy, w pozawerbalny sposób okaż aprobatę dla niego i jego wypowiedzi.
• Okazuj zainteresowanie tym, co mówi uczeń, a nie sposobem mówienia. Reaguj tak samo wtedy, gdy mówi płynnie i kiedy się jąka.
• Oceniaj wartość merytoryczną jego odpowiedzi – jąkanie nie oznacza braku wiedzy, tylko kłopot z jej przekazaniem.
• Podkreślaj mocne strony ucznia, wzmacniaj poczucie własnej wartości, jednocześnie nie pozwól, by jąkanie stało się wymówką i usprawiedliwieniem dla nieuczenia się.
• Spotkaj się z uczniem na osobności, porozmawiaj z jego rodzicami. Poznaj jego potrzeby, sytuację rodzinną, upewnij się, czy korzysta już z terapii mowy. Wspieraj jego i rodzinę swoją wiedzą pedagogiczną.
• Dowiedz się czy uczeń jąkający się używa jakichś technik, gestów wspomagających płynne mówienie - pozwól mu na to i zachęcaj do ich stosowania podczas lekcji.
• Dowiedz się więcej o jąkaniu! Jeżeli to możliwe skontaktuj się z logopedą prowadzącym terapię i poroś o wskazówki, w jaki sposób możesz wspierać proces terapeutyczny swojego ucznia.

Bibliografia:
1. M. Chęciek: Jąkanie, „Diagnoza i terapia zaburzeń mowy” UMCS Lublin 1993.
2. W . Kostecka: Dziecko i jąkanie, PTL 2000.
3. Z. Tarkowski: Jąkanie wczesnodziecięce, WSZiP Warszawa 1992.
4. A. Bochniarz: Uwolnij się od jąkania, „Demostenes” Żory 2000.
5. S. Grabias red.: Mowa. Teoria – praktyka. Zaburzenia mowy, UMCS Lublin 2001.

oprac. Mariola Nadolna